Vandaag presenteerde de Internationale Raad voor Onderzoek van de Zee (ICES) de vangstadviezen voor 2024. Het gros van de belangrijkste visbestanden voor de Nederlandse visserij in de Noordzee staat er volgens ICES goed voor. Maar met het tongbestand gaat het niet goed, Voor het derde opeenvolgende jaar wordt een korting voorgesteld; nu met maar liefst 61%. Het advies voor kabeljauw is vertraagd en komt in september beschikbaar.
ICES geeft op verzoek van de Europese Commissie, het Verenigd Koninkrijk en Noorwegen advies over de maximale hoeveelheden die gevangen mogen worden. Die hoeveelheden moeten passen binnen de afgesproken doelstellingen in het visserijbeleid. Voor alle Noordzeebestanden wordt daarvoor het MSY-advies gebruikt.
Onderzoekers van Wageningen Marine Research (WMR) presenteerden vandaag de visserij adviezen van ICES voor de belangrijkste soorten voor de Nederlandse sector aan het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV), de visserijsector en maatschappelijke organisaties.
Grote onzekerheid over tongbestand, zeer forse daling vangstadvies
Volgens ICES is het volwassen Noordzeetongbestand tot onder het veilige voorzorgsniveau gedaald. Het bestand zit nog wel boven het limiet-niveau.
Ondanks de dalende trend in de visserijdruk de afgelopen jaren is het bestand ook gedaald. De visserijdruk bevindt zich naar schatting ruim onder het MSY-streefniveau.
De bestandschatting voor tong is op dit moment echter met grote onzekerheden omgeven. Dit betekent in de praktijk dat de huidige schatting van het paaibestand die gebruikt wordt voor het vangstadvies, erg onzeker is. Het is nog niet duidelijk waarom de bestandsschatting voor tong dit patroon laat zien.
Volgens ICES is een mogelijke oorzaak de snelle omschakeling van de traditionele boomkorvisserij naar de pulsvisserij ruim 10 jaar geleden en weer terug naar het traditionele boomkortuig na 2018. Hierdoor is de selectiviteit van de gerichte visserij op tong heel snel veranderd: er wordt in de traditionele boomkor meer jonge tong gevangen vergeleken met de puls.
Ook zijn er problemen rond het getal voor de natuurlijke sterfte dat al jaren in de bestandsschatting wordt gebruikt: de aanname voor de natuurlijke sterfte is niet meer in lijn met de waargenomen veranderingen in gewicht en lengte op een bepaalde leeftijd door de tijd heen.
Een andere waarneming is dat de jaarklasse 2018 lijkt te zijn ‘verdwenen’: deze komt nauwelijks meer voor in de vangsten. ICES heeft een aantal correcties doorgevoerd om toch advies te kunnen geven.
Dit leidt er toe dat het paaibestand op ongeveer 34.000 ton wordt geschat. ICES adviseert op basis van de MSY-benadering om in 2024 niet meer dan 3.588 ton tong te vangen. Dit is een daling van 61% ten opzichte van het advies van dit jaar.
Commentaar VisNed
Ook binnen VisNed vragen wij ons af wat er loos is in De Noordzee? Hoe is het mogelijk dat wetenschappers bij tong feitelijk in een zwart gat zitten te kijken bij een bestand dat al 65 jaar heel goed gemonitord wordt en de toestandsbeoordeling vele tientallen jaren een betrouwbare inschatting liet zien van de ontwikkelingen van het bestand, ook als zich nieuwe jaarklassen aandienden?
Zijn er ecologische veranderingen gaande die nog niet in het vizier zijn en invloed hebben op de ontwikkeling van het bestand? Wat doet de industrialisering van de Noordzee door middel van de uitrol van wind op zee met het ecosysteem en dus ook met visbestanden?
De mogelijke oorzaken die ICES/WMR noemen lijken ons niet plausibel, daarvoor zijn de onzekerheden en fluctuaties in de bestandschatting van tong te rigoureus.
Immers tongvisserij traditioneel of met puls gebeurt en gebeurde met 80 mm en dan kan het verschil in discards niet zo groot zijn dat dit een verklaring zou zijn voor de heel grote onzekerheden en ontwikkelingen. Er moet echt wat anders aan de hand zijn, zo raken wij steeds meer overtuigd.
Zo’n enorme bijstelling naar beneden kan in ieder geval niet op het conto van de visserij geschreven worden want terecht wordt opgemerkt dat de visserijdruk zich op of onder het MSY-niveau bevindt. De afgelopen jaren is de TAC voor tong soms flink onderbenut, dus wordt er juist extra gespaard.
Verder zal de lopende sanering er voor zorgen dat er op de Noordzee nog maar enkele tientallen kotters overblijven die op tong vissen. Kortom; er zal naar een breder kader van mogelijke oorzaken gekeken moeten worden!
De voorgestelde korting van maar liefst 61% is natuurlijk ongekend. Voor het derde achtereenvolgende jaar een grote korting, na 28% in 2022 en 40% dit jaar. Uit een berekening blijkt dat van een tongcontingent dat in 2021 nog uit 100.000 kg bestond volgend jaar nog slechts 18.300 kg over is!
En hoeveel jaren moeten er verhogingen doorgevoerd worden om weer een beetje tongcontingent te krijgen?
We zien allemaal dat de tongvisserij aan de zuinige kant is maar sinds de start van de boomkorvisserij op tong na 1960 zijn er wel meer zogenaamde tel-periodes geweest maar die waren altijd het gevolg van natuurlijke omstandigheden, zoals een strenge winter. En toen was de vloot die op platvis viste ook vele malen groter.
Dus nogmaals; welk onderzoek vindt er plaats naar de onbegrijpelijke negatieve ontwikkelingen in het tongbestand?
Met dergelijke kortingen wordt natuurlijk een ongekende ingreep in de mogelijkheden van de kottersector gedaan waarbij binnen de kortste keren een tekort aan beschikbaar tongquotum wordt gecreëerd. En dit kan de kottervloot er niet bij hebben. De struggle for life wordt zo nog moeilijker!
Door de problemen met de bestandsschatting voor tong is er door ICES in 2024 een zogenaamde ‘benchmark’ gepland. Dit betekent dat het model en alle beschikbare gegevens in 2024 aan het grondige evaluatie worden onderworpen.
Ook komt er eind dit jaar een bijeenkomst met vissers om over de bestandsontwikkelingen te overleggen.
Scholstand gezond en in de lift
ICES: Het scholbestand in de Noordzee en het Skagerrak fluctueert net onder de 800.000 ton, en bevindt zich ver boven het MSY-streefniveau. De visserijdruk zit al sinds 2007 onder het MSY-streefniveau.
De lage visserijdruk zal samen met sterke jaarklasse uit 2021 naar verwachting leiden tot een verdere groei van het bestand de komen jaren. Op basis van de MSY-benadering zouden de vangsten voor schol in de Noordzee en het Skagerrak volgens het ICES advies bijna 155.000 ton mogen bedragen. Dit is een stijging van bijna 3% ten opzichte van dit jaar
Bijvangstsoorten
Tarbot gezond ondanks geleidelijke afname, sterkere jaarklasse op komst
Het tarbotbestand neemt sinds 2017 geleidelijk af en wordt op dit moment geschat rond de 7.570 ton. Het bestand bevindt zich wel al 10 jaar boven het MSY-streefniveau.
De visserijdruk is nu net onder het MSY-streefniveau. Na de historisch lage aanwas van 2021, lijkt er nu een wat sterkere jaarklasse aan te komen. ICES adviseert op basis van de MSY-benadering een totale vangst van maximaal 2.052 ton tarbot in de Noordzee, een stijging met ruim 15%.
In 2025 heeft ICES een evaluatie (‘benchmark’) gepland van het bestandsschattingsmodel en alle beschikbare gegevens. De gegevens die verzameld zijn tijdens de bedrijfssurvey tarbot en griet, worden dan ingebracht.
De tijdsreeks van de bedrijfssurvey is in 2019 gestart. De survey is onderdeel van de onderzoekssamenwerking tussen WMR en de sector, en wordt gefinancierd uit het EFMZV fonds. Ook dit jaar zullen de UK 64, UK 237 en UK 284 de survey weer uitvoeren.
Griet gezond, nieuwe bestandsschatting
In 2023 zijn het bestandsschattingsmodel en alle beschikbare gegevens voor griet geëvalueerd (‘benchmark’). Griet blijft nog steeds een gegevensarm bestand omdat er onvoldoende gegevens zijn om een uitgebreide bestandschatting uit te voeren.
De visserijdruk zit al ruim 20 jaar onder het MSY-streefniveau. Voor 2023 adviseert ICES op basis van de MSY-benadering een vangst van maximaal 2.546 ton griet in de Noordzee, Kattegat, Skagerrak en in Het Kanaal. Dit betekent een stijging van 87% in vergelijk met dit jaar.
Griet wordt samen met tarbot onder een gezamenlijk quotum (TAC) beheerd. ICES adviseert echter om op soortniveau te beheren om overbevissing van een van de soorten te voorkomen.
Wijting neemt toe: gezond bestand
Het bestand aan volwassen wijting in de Noordzee en het oostelijke deel van Het Kanaal zit al enkele jaren boven het MSY-streefniveau. Het wordt geschat op bijan 350.000 ton. De visserijdruk ligt al bijna twintig jaar onder het MSY-streefniveau. ICES adviseert op basis van de MSY- benadering een totale vangst van 128.290 ton wijting, waarvoor 126.209 voor vangst voor menselijke consumptie. Dit is 200% meer dan het advies voor dit jaar.
Zeebaars boven limietniveau, bestand groeit langzaam
Voor zeebaars geldt één bestand in de zuidelijke en centrale Noordzee, Ierse Zee, Het Kanaal, Bristol Kanaal en de Keltische Zee. Het bestand is boven het limietniveau gegroeid en wordt geschat op ruim 13.000 ton.
Het bestand bevindt zich nog wel onder het voorzorgsniveau, dat wordt gehanteerd voor een gezond bestand. De visserijdruk is sinds 2013 fors afgenomen, tot ruim onder het MSY-streefniveau. Dit resulteert nu in een groei van het bestand. De aanwas is echter al sinds 2008 laag. Dit is waarschijnlijk de oorzaak voor de langzame groei. ICES adviseert op basis van de MSY-benadering een totale vangst van 2.432 ton.
Rode mul
In de afgelopen 10 jaar is rode mul steeds belangrijker geworden, o.a. in de zogenaamde flyshootvisserij. Nederland levert de grootste bijdrage aan de rode mul aanlandingen uit de Noordzee.
ICES heeft nu voor het eerst een bestandsschatting voor mul gedaan. Deze bestandsschatting is een zogenaamde categorie 3 schatting (wat betekent data-arm) en is gebaseerd op indicatoren voor het paaibestand en de visserijdruk. Er zijn namelijk te weinig gegevens voor dit bestand om een uitgebreide bestandsschatting uit te voeren.
De indicator voor het paaibestand laat zien dat het bestand boven de veilige drempelwaarde zit. De indicator voor de visserijdruk zit boven het MSY-streefniveau. Dit betekent dat met deze visserijdruk er sprake is van overexploitatie van het rode mul bestand.
Rode mul wordt niet met een quotum (TAC) beheerd. Desondanks heeft ICES een vangstadvies voor de jaren 2024 en 2025 afgegeven. Het advies is om in elk van deze jaren niet meer dan 1.985 ton rode mul te vangen.
Kabeljauwadvies uitgesteld
Zoals in de vorige nieuwsbief al aangekondigd heeft ICES het vangstadvies voor kabeljauw uitgesteld. De evaluatie (‘benchmark’) van het bestandsschattingsmodel in februari 2023 heeft verschillende problemen met de bestandsschatting niet kunnen oplossen.
Volgens de nieuwste inzichten is er volgens de biologen sprake van 3 verschillende bestanden;
- Noordwestelijke stock die zich voornamelijk in het noordwestelijke deel van de Noordzee en ten westen van Schotland bevindt.
- Zuidelijke stock die zich ophoudt ten zuiden van de 56 gr. NB tot in 7d (Oostelijk Engels kanaal).
- Viking stock die zwemt in de Noorse zone en het Skagerrak.
Binnen ICES is het overleg nog gaande hoe het advies rond het beheer en de vaststelling van de nieuwe TAC ingevuld moet gaan worden. Daarom kon vandaag voor dit bestand het advies niet uitgebracht worden. Hiervoor is 19 september als nieuwe datum genoemd.
Bijeenkomst met vissers over de bestandsschattingen
Wageningen Marine Research organiseert dit najaar een bijeenkomst met vissers over de bestandsschattingen. De onderzoekers willen met de vissers in gesprek gaan over hoe een bestandsschatting in zijn werk gaat en hierbij inhaken op de problemen rond verschillende bestandschattingen waaronder tong en de ervaringen van de vissers over de vangbaarheid van de platvissoorten.
Het uitwisselen van kennis en het krijgen van een gezamenlijk beeld is belangrijk voor het bestandsonderzoek en verbeteringen hierin. De aankondiging hiervoor zal via Visserijnieuws en de VisNed-nieuwsbrief volgen.
Vervolgtraject
De ICES-adviezen zijn de belangrijkste leidraad voor de besluitvorming eind dit jaar voor de TAC’s 2024. Tijdens de EU-Noorwegen-VK-onderhandelingen geldt dat voor de gedeelde Noordzee-bestanden. Hierbij gaat het o.a. over schol, kabeljauw, wijting, schelvis.
Daarnaast gaan er EU-VK-onderhandelingen lopen voor bestanden die door deze twee partijen worden beheerd, voor ons van belang, tong, tarbot/griet, Noorse kreeft en roggen.
Tijdens de Decemberraad wordt voor nog maar enkele van de door de EU autonoom beheerde bestanden de vangstmogelijkheden vastgesteld.
