De gevolgen van Brexit, de Green Deal en het NSAC advies over Biodiversiteit stonden op de agenda van de Noordzee Adviesraad (NSAC), naast de formele punten zoals werkgroep benoemingen, jaarcijfers en budgetten. Ook werden de werkgroepen opnieuw bemand. VisNed bepleitte nadrukkelijk dat BAR gelden (fonds uit Brussel voor compensatie gevolgen Brexit) gebruikt moeten kunnen worden om te compenseren voor quotumverlies.

De nieuwe directeur Noord-Atlantische regio van DG Mare, Fabrizio Donatello keek vooruit naar de najaarsonderhandelingen. Die gaan in oktober met het Verenigd Koninkrijk van start. En bijna parallel daaraan ook met Noorwegen. Daarbij zijn de wetenschappelijke adviezen leidend.

Dat voor de meeste bestanden de quota onderhandelingen met het Verenigd Koninkrijken Noorwegen worden vastgesteld betekent ook dat de decemberraad van de Ministers veel minder bepalend zal zijn. Daar valt immers niet zo heel veel meer te onderhandelen, zeker niet als het om de Noordzee gaat.

Voor VisNed ligt de focus dan ook op de inbreng in de twee onderhandelingsrondes, EU-VK-Noorwegen en EU-VK.  Daarvan weten we nu al dat verwacht moet worden dat de ophoging van het tongquotum van dit jaar komend jaar weer ongedaan gemaakt zal worden, met daarboven de Brexit kortingen op het tongcontingent.

De regionale groep van lidstaten, de ‘Scheveningengroep’is altijd te gast om de Noordzee AC bij te praten. Dit keer Mandy Doddema van LNV, Nederland, is momenteel voorzitter van deze groep,

Ze vertelde over de uitwerking van de Brexit afspraken op weg naar quota voor 2022 en over de principe afspraak om de mogelijkheid te schrappen om met 40 mm maaswijdte gericht op inktvis te vissen.

Er is binnen de lidstaten ook een discussie over de interpretatie van het meerjarenplan Noordzee. Frankrijk wil dit kennelijk gebruiken om de visserijmogelijkheden voor Nederlandse vissers in Het Kanaal te beperken.

In een aparte vergadering sprak een Focusgroep van de NSAC over de aanlandplicht. Die is er inmiddels bijna tien jaar en hoognodig aan evaluatie toe. Daar gaat die focusgroep een advies over schrijven.

Vanuit VisNed brengen we daar onze praktische ervaring en de kennis en ervaring uit onze projecten in. VisNed is van mening dat deze onwerkbare aanlandplicht omgezet moet worden in een werkbare regeling.

In de uitvoeringsagenda aanlandplicht spreken we daarover ook met het Ministerie van LNV, wetenschappers en NGO’s. De verandering moet echter uit Europa komen.

Vorige week is er van de Engelse MMO bericht gekomen dat vanaf 5 september in het Britse deel van het Engels Kanaal en van de Keltische Zee een aantal nieuwe technische maatregelen van kracht zijn geworden. Deze zijn van belang voor onze Flyshooters die in deze gebieden vissen.

Na eerder dit jaar een wijziging van de maaswijdte-bepalingen op de Noordzee voor de Noorse kreeft visserij, voor de TR-vloot in IVb en aanpassingen Technische maatregelen voor de boomkorvloot om de uitzondering aanlandplicht ondermaatse schol te behouden, nu een aanpassing in de gebieden VIIe, VIIh en VIIf.

De nieuwe maatregelen luiden:

• Twijndikte; enkel maximaal 6 mm, dubbel: max. 2 x 4 mm
• Het gebruik van een overkuil is verboden.
• Minimum maaswijdte in VIIe wordt 100 mm met ten oosten van 5° W.L geen paneel verplicht.
• Minimum maaswijdte in VIIe ten westen van en VIIh 100 mm met verplicht gebruik paneel vierkante mazen van 100 mm.
• Het paneel vierkante mazen moet tenminste 3 meter lang zijn en mag uiterlijk 9 meter vanaf de pooklijn beginnen.

In de Keltische zee is ook een Protection zone gedefinieerd. Deze bevindt zich in ICES gebieden VIIf, VIIg en het gedeelte van VIIh en VIIj ten noorden van 49°30' N.

In deze zone geldt een minimum maaswijdte van 110 mm en verplichting gebruik paneel vierkante mazen van 120 mm.

De Engelsen laten op deze manier merken dat ze baas zijn in eigen wateren, met strengere regels dan de EU en totaal geen overgangsperiode om je vistuig op de nieuwe situatie aan te passen.

Indien er vragen zijn over deze Technische maatregelen of in algemene zin kan contact opgenomen worden met Geert Meun; gmeun@visned.nl

Op de Noordzee zijn sinds de Brexit drie partijen verantwoordelijk voor het visserijbeheer, er ontstaat onderhand een lappendeken aan Technische maatregelen, wat voor de visserman ondoenlijk wordt om alles bij te kunnen houden en correct toe te passen. VisNed vraagt nationale maatregelen die nut en noodzaak hebben verloren te schrappen.

Sinds 1 januari is Brexit realiteit wat betekent dat de Britten hun eigen wateren beheren wat naast Noorse regels en technische maatregelen in EU-wateren zorgt voor afwijkende regels. In vorige nieuwsbrieven en ook in deze staan hiervan voorbeelden.

Medio 2008 werden in de EU nieuwe maatregelen genomen voor extra bescherming van kabeljauw, onder andere een Europese zeedagenregeling en Technische maatregelen. Om de zeedagenbeperking te reduceren kon een lidstaat aanvullende maatregelen nemen. Nederland koos hiervoor en paste een systeem toe van Real Time Closures (RTC’s) en zwaardere technische aanpassingen aan de netten in de TR-vloot.

Tien jaar later, in 2018, werd dit stelsel overboord gezet en kwam er op de Noordzee een allesomvattend meerjarig beheerplan voor demersale bestanden in de Noordzee geïntroduceerd. Feitelijk konden toen alle nationale maatregelen ook ingetrokken worden, wat in andere lidstaten ook is gedaan maar wat in Nederland niet gedaan werd. 

Met de introductie van het meerjarig beheerplan kwam een eind aan de Zeedagenregeling en de maatregelen voor extra bescherming van kabeljauw etc. Ook werd in Europees verband de splitsing tussen TR en BT geschrapt.

Feitelijk konden toen alle nationale maatregelen ook ingetrokken worden, wat in andere lidstaten ook is gedaan maar wat in Nederland niet gedaan werd. Het schotje tussen TR en BT bestaat nog steeds in afwachting van een discussie over de toekomst van de kottervloot wat moet leiden tot de Kottervisie. Verder kan gedacht worden aan de extra Technische maatregelen bij het gebruik van netten in TR1 en TR2 die ook nog steeds van toepassing zijn. 

Nu de verplichting tot deze maatregelen niet meer opportuun zijn wil VisNed dat LNV deze alsnog zo spoedig mogelijk schrapt. Daartoe is recent een officieel verzoek ingediend.

Dit houdt dus mede verband met de situatie dat we sinds augustus 2019 in de EU een nieuwe verordening Technische maatregelen hebben, met o.a. als doelstelling vereenvoudiging van regelgeving  en sinds 1 januari jl. de Brexit waarbij we vast moeten stellen dat in Britse wateren er inmiddels een scala aan andere technische maatregelen gelden.

Het is mede daarom urgent geworden voor Nederlandse vissers, opererend in TR, dat nationale regels, die afwijkend zijn van EU-regels, geschrapt worden. Voor deze vissers ontstaan onwerkbare situaties en aangezien deze vissers niet op kabeljauw vissen schieten deze maatregelen hun doel voorbij, zo is het verzoek door VisNed beargumenteerd.

De visserij in de kustzone moet om een nieuwe Wnb-vergunning te krijgen de stikstofuitstoot op natuurgebieden beperken. Dat is niet eenvoudig. Langs diverse sporen wordt echter hard gewerkt om dit probleem aan te pakken. Als dat niet gebeurt ontstaan na het verlopen van de huidige vergunningen grote problemen, zoals bij de Eurokottervloot al het geval is.

Om het stikstof probleem op te lossen zijn simpelweg twee oplossingen: ‘voorkomen’ en ‘verwijderen’. Het eerste hangt af van de keuze van de brandstof en het laatste is een kwestie van schoonmaken van uitlaatgassen. in eerdere nieuwsbrieven is er bericht over het Green Shipping Waddenzee project.

In dat onderzoek worden alternatieven voor een visserij met minder uitstoot op de Waddenzee onderzocht. Daarin komen oplossingen voorbij die over enkele jaren misschien toepasbaar zijn en hele praktische zaken die op korte termijn gerealiseerd kunnen worden. Dat rapport is in de eindfase en wordt volgende maand gepubliceerd.

Dit najaar wordt sector breed in kaart gebracht wat de feiten rondom garnalenvisserij en stikstof zijn en de manier waarop dat vertaald kan worden in een juridisch houdbare vergunning.

Een sector brede en gezamenlijke aanpak is nodig om dit probleem het hoofd te bieden, want er zijn legio voorbeelden van projecten die stil komen te liggen omdat het stikstof hoofdstuk in hun vergunningsaanvraag juridisch niet houdbaar bleek.

In de Noordzee Adviesraad (NSAC) vergadering hield Marius Vasčĕga, de Kabinetschef van de EU Commissaris, een interessante speech. Hij maakte duidelijk dat er een steeds groter gewicht gegeven wordt aan milieubeleid. In dat kader noemde hij de EU Green Deal en andere strategieën vanuit Europa, tegelijk kwam de NSAC met een advies over biodiversiteit.

Dat milieuaspecten in beleid dominanter worden is al lange tijd duidelijk. Er worden veel beleidsdocumenten geproduceerd over hernieuwbare energie: Fit for 55 over uitstoot van broeikasgassen, Farm to Fork over voedselproductie en de Biodiversiteitsstrategie. Het is aan de NSAC om die onderwerpen te bespreken en daarover te adviseren, gezamenlijke adviezen van visserij en NGO’s.

In het uitvoerend comité voorafgaand aan de algemene vergadering werd het advies over de Biodiversiteitsstrategie vastgesteld. Een advies waar alle leden van de AC zich in konden herkennen. Om zover te komen is veel vergaderd, wat zeker in COVID-tijd niet makkelijk was.

Het advies (zie de NSAC website) geeft onder andere aan dat er in het visserijbeleid meer rekening gehouden moet worden met de gevolgen van klimaatverandering, dat er regionaal passend beleid moet worden gemaakt (de Middellandse Zee is de Noordzee niet en andersom), dat de discussie over bodem beroerende visserij heel genuanceerd aangepakt mag worden, er is geen ‘goed’ of ‘fout’, dat is afhankelijk van het type tuig en de beviste bodem.

Ook adviseert NSAC om in niet eenzijdig op basis van veronderstellingen gebieden te sluiten voor natuurbescherming. De EU Biodiversiteitsstrategie zal de komende periode een bepalende beleidsfactor zijn en daarom komt dit NSAC advies op het juiste moment.

Afgelopen week zijn belanghebbenden bijgepraat over de Verkenning Aanlanding Wind op Zee - Ten Noorden van de Wadden (VAWOZ). Primair gaat het over de omstreden stroomkabel die dwars door de Waddenzee en Schiermonnikoog aangelegd zou gaan worden. Vanwege de brede weerstand tegen deze plannen worden er nu alternatieve routes onderzocht.

Onder meer Royal HaskoningDHV en Witteveen+Bos hebben onderzoek gedaan naar alternatieve kabeltracés. Er zijn redelijk wat alternatieven, maar niet alle mogelijkheden zijn even geschikt.

Na een eerste trechtering zijn er diverse route-opties overgebleven, maar er is nog geen duidelijke voorkeur voor een tracé daar er op meerdere vlakken bij elke route wel voors en tegens zijn. De ene route is technisch ingewikkelder, terwijl de andere route grotere ecologische schade veroorzaakt. 

Bovenop deze onderzoeken naar alternatieve tracés, die in afrondende fase zijn, is men nog in afwachting van adviezen van de Beheersautoriteit Waddenzee, de Waddenacademie en het Omgevingsberaad Wadden, waar de visserij middels het Waddenzee Visserij Platform inbreng in levert. 

Het Rijk probeert naar aanleiding van de grote verontwaardiging over het iinitiële kabelbesluit zo transparant mogelijk te zijn. Voor de betrokken stakeholders, waaronder visserij maar ook landbouworganisaties, bewonersverenigingen en natuurorganisaties, is het vanwege de vele overlegplatforms en regionale subtrajecten moeilijk om overzicht te bewaren en overal bij te zijn.

Desondanks zal er begin 2022 ook al gesproken worden over de aanlanding van kabels en de windparkontwikkelingen in de periode 2031-2040.

Voor beleidstrajecten (vergunningaanvragen en procedures) is een zeker tijdspad en tempo nodig, maar dit moet niet spaak lopen met de inbreng vanuit zij die geraakt worden door de uiteindelijke besluiten. Dit is dan ook als duidelijke opmerking meegegeven aan de overheid in de VAWOZ bijeenkomst.

Op 8 september werd na een periode van digitale bijeenkomsten weer een live Community of Practice (CoP) bijeenkomst georganiseerd. Zo'n 120 deelnemers kwamen samen om te spreken over Sustainable Blue Growth, duurzame groei van de maritieme economie als een van de pijlers van het EU beleid. Ook voedselproductie valt hier onder, waar visserij nadrukkelijk een onderdeel van is - maar niet persé de hoofdmoot.

De 'blauwe economie' wordt gezien als groeikans voor ontwikkelingen binnen de EU. Zogenoemde Blue Growth omvat onder meer de sectoren scheepvaart, offshore energie productie, visserij en maricultuur. Al deze sectoren zijn onderhevig aan EU beleid en raken links- of rechtsom aan de Europese Green Deal en de daarin geformuleerde ambities.

Wel is duidelijk dat niet al deze sectoren even hard kunnen groeien op de manier waarop ze nu zijn vormgegeven. Als er wordt ingezet op offshore windparken dan gaat die ruimte ten koste van andere activiteiten, zoals visserij - en daarnaast moet gezorgd worden dat deze groei niet ten koste gaat van biodiversiteitsdoelen.

Een hele puzzel waarin gesproken wordt over het zoeken naar balans, maar het lijkt in de praktijk toch nog veelal een kwestie van geld, kansen en werkgelegenheid wat bepalend is voor wie wanneer wat mag, en niet een afweging waarin de belangen op gelijke voet worden meegenomen.

Voedselproductie en voedselzekerheid zijn ook in beeld, maar dit biedt geen garantie voor onze huidige manier van vissen. De druk op de bodemvisserij is groot, het verdienmodel niet vanzelfsprekend en de wens vanuit beleid en NGO's voor omschakeling naar meer passieve vormen van voedselproductie voor zowel vis, als schaal- en schelpdieren, speelt een belangrijke rol in de toekomst.

Vorige week hebben de Nederlandse PO’s overleg gevoerd over het beheer van Noorse kreeft. Afspraken over de aanvoer van Noorse kreeft zijn niet aangepast, de aan te voeren hoeveelheid en flexibiliteit is gelijk gebleven aan de vorige periode.

Internationale ruilen

Nadat er twee ruilen met het VK zijn doorgevoerd is het Nederlandse quotum Noorse kreeft, na definitieve vaststellingen en bijboekingen, voorlopig uitgekomen op krap 1.100 ton.

Aanvoerregeling

Gezien enerzijds de uitputting en anderzijds de vangstmogelijkheden is besloten de aanvoerregeling in het nieuwe blok (blok 7 van week 37 t/m 40) gelijk te houden op 17.000 kg. Opnieuw mag van deze hoeveelheid maximaal 1.000 kg in het vorige blok worden aangevoerd.  Wanneer daarvan gebruik maakt wordt  betekent het dat de vangsten tot max. 1.000 kg boven het bloktotaal van blok 6 (17.000 kg) afgetrokken worden van het bloktotaal in blok 7.

De afspraken binnen de CVO (alle NL-PO’s) voor aanvoer kreeftjes Nederlandse schepen luiden met ingang van maandag 16 augustus 2021 dan ook als volgt:

Aanvoerbeperking: maximum aanvoer van Noorse kreeft van 17.000 kg per periode van 4 kalenderweken. Het zevende blok is week 37 t/m week 40, maandag 13 september tot maandag 11 oktober 2021. De aangegeven hoeveelheid is niet overdraagbaar tussen ondernemingen, vissersvaartuigen en tussen blokken uitgezonderd van de hierboven beschreven optie om max. 1.000 kg te gebruiken in blok 6. Maximaal 5% staartjes per aanlanding, aanvoer van staartjes wordt afgetrokken van het bloktotaal van 17.000 kg. Kortom, bij een aanvoer van maximaal 5% staarten per blok betreft dat 850 kg zodat daarnaast maximaal 16.150 Noorse kreeft (levend gewicht) mag worden aangevoerd.

Sanctiereglement: bij overtreding van de 4-weekse periode (blok) aan te voeren hoeveelheid kreeftjes van minder dan 100 kg geldt een naheffing van € 1,50 per kg, daarboven € 5,00 per kg Noorse kreeft. De betreffende naheffing wordt door de PO opgelegd.

Heffing: per 1 maart 2021 wordt een heffing ingesteld van € 0,25 per kg aangevoerde Noorse kreeft, € 0,50 per kg staartjes. De heffing wordt ingehouden door de visafslag, overgemaakt aan de PO en is bedoeld om extra quotum te verschaffen. Bij geen of deels gebruik van deze middelen wordt het aan het einde van het kalenderjaar (naar rato) teruggestort.

Stukstal: het toegestane aan te landen en te verhandelen stukstal blijft ongewijzigd met 30 stuks per kg.

Bij vragen en/of opmerkingen kunnen de leden contact opnemen met hun PO.

De PAP-regeling schol voor de nieuwe periode staat nog steeds op 100% van de basishoeveelheid. De visserij op schol trekt iets aan, de prijsvorming toont enig herstel.

Het Coördinatiecomité platvis, opererend onder de CVO, monitort voortdurend de aanvoer en marktontwikkelingen van schol. Geconstateerd kan worden dat de aanvoer van schol eindelijk een herstel laat zien. Het ruime aanbod van schol van buiten de EU zorgt ervoor dat de prijsvorming van de Noordzeeschol onder druk staat.

Voorgaande jaren lag de aanvoer hoger en daarnaast was er sprake van een hogere gemiddelde prijs, vandaar de conclusie dat de scholvisserij tot nu toe magere resultaten laat zien met de laatste weken een kleine verbetering..

Nieuwe PAP-regeling schol

Met ingang van maandag 13 september 2021 is de nieuwe vierweekse periode ingegaan. Deze loopt van week 37 t/m 40 (13 september tot 11 oktober 2021). De aanvoerregeling blijft op 100 % staan en deze ziet er voor deze periode als volgt uit:

• Een vaartuig met een basiscontingent schol tot 315 ton mag in deze 4-weekse periode maximaal 100 ton schol aanvoeren;
• Een vaartuig met een basiscontingent schol van 315 tot 630 ton mag in deze 4-weekse periode maximaal 115 ton schol aanvoeren;
• Een vaartuig met een basiscontingent schol van meer dan 630 ton mag in deze 4-weekse periode maximaal 130 ton schol aanvoeren.

Bovenstaande regeling geldt ook voor de visserij in het Skagerrak.

Hieronder het meest recente benuttingsoverzicht van de uitputting in 2021 van de belangrijkste Nederlandse quota voor de kottervloot.

Het betreft het overzicht van vandaag, 17 september 2021. Dit is bijgewerkt tot en met week 35.

Na de visserij-overeenkomst tussen de EU en het VK, die onlangs gesloten is, zijn de TAC’s voor dit jaar eindelijk definitief vastgesteld. Deze wijzigingen zijn in onderstaand overzicht verwerkt.

Het overzicht van vorig jaar is van 18 september 2020, dat is eveneens de aanvoer tot en met week 35.

In 2021 hebben de Nederlandse PO’s in CVO-verband maatregelen genomen om de benutting van een aantal nationale quota zo duurzaam mogelijk te maken en om vroegtijdige sluiting van deze quota te voorkomen. Recent zijn daar maatregelen op de aanvoer van heek en zeeduivel bij gekomen. Voor zeebaars gelden overheidsmaatregelen.

PAP-regeling schol:

Op maandag 13 september 2021 is de nieuwe vierweekse periode begonnen. Deze loopt van week 37 t/m 40 (13 september tot 11 oktober 2021) en de regeling luidt als volgt:

• Een vaartuig met een basiscontingent schol tot 315 ton mag in deze 4-weekse periode maximaal 100 ton schol aanvoeren;
• Een vaartuig met een basiscontingent schol tussen 315 tot 630 ton mag in deze 4-weekse periode maximaal 115 ton schol aanvoeren,
• Een vaartuig met een basiscontingent schol van meer dan 630 ton mag in deze 4-weekse periode maximaal 130 ton schol

Tarbot, griet: Minimum aanvoermaat: 27 cm.

• De maximaal aan te voeren hoeveelheid tarbot/griet per vaartuig per week of reis langer dan 7 da- gen is door de PO’s vastgesteld op 3.000 kg dood gewicht. Indien een vaartuig meer dan 3.000 kg vangt dient het lid dit z.s.m. te melden aan de eigen PO.
• Bij aanvoer van meer dan 3.000 kg en/of kleiner dan 27 cm tarbot / griet wordt een heffing van € 10,00 per kg toegepast.
• Deze maatregel geldt niet voor het Skagerrak

Tongschar: voor tongschar geldt een minimum maat van 25 cm waarbij de tongschar van 25 – 27 cm moet worden gesorteerd in een aparte klasse: tongschar IIIb of tongschar IV.

PAP-regeling Noorse kreeft:

• Aanvoerbeperking: maximum aanvoer van Noorse kreeft van 17.000 kg per periode van 4 kalenderweken. Het nieuwe blok loopt van week 37 t/m week 40 (13 september tot 11 oktober 2021). Van deze hoeveelheid mag maximaal 1.000 kg aangevoerd worden in het vorige blok.
• Maximaal 5% staartjes per aanlanding, aanvoer van staartjes wordt afgetrokken van het bloktotaal van 17.000
• Sanctiereglement: bij overtreding van de 4-weekse periode (blok) aan te voeren hoeveelheid kreeftjes van minder dan 100 kg geldt een naheffing van € 1,50 per kg, daarboven € 5,00 per
• Stukstal: het toegestane aan te landen en te verhandelen stukstal is 30 stuks per kg.

Roggen: Minimum aanvoermaat: 55 cm.

• Een vaartuig mag per week of reis langer dan een week totaal maximaal 80 kg roggen (stekelrog - RJC, Grootoog rog (koekoeksrog) - RJN, gevlekte rog – RJM, blonde rog - RJH)
• Let op: graag juiste codes gebruiken om dubbeltellingen, dus verlies van quota te
• Bij overtreding minimum maat en/of maximale hoeveelheid wordt door de PO een heffing opgelegd van € 5,00 per kg.
• Deze maatregel geldt ook voor Het Kanaal.

Zeebaars; Minimum aanvoermaat alle vlootsegmenten: 42 cm.

• Gerichte visserij op zeebaars met sleepnetten is verbodden.
• Gerichte visserij op zeebaars met een ander dan gesleept vistuig is alleen toegestaan wanneer door RVO een speciale vergunning is
• Met ingang van 1 september wordt de bijvangsthoeveelheid gewijzigd in 380 kg per maand. Er geldt per reis een mximaal  bijvangst-percentage van 5%.
• Voor staandwant-vissers (vistuigcodes GTR, GNS, GNC, FYK, FPN en FIX) geldt voor het hele jaar een maximale aanvoer van 1.400 kg.
• Voor handlijn-vissers (vistuigcode: LHP) geldt voor het hele jaar een maximale aanvoer van 5.700 kg.

Zeeduivel (ANF/2AC4-C):

• Een vaartuig mag per week of reis langer dan een week totaal maximaal 200 kg zeeduivel aanvoeren waarvan maximaal 40 kg mag bestaan uit staarten.
• Bij overtreding van de maximale hoeveelheid wordt door de PO een heffing opgelegd van € 5,00 per kg.
• Deze maatregel geldt niet voor het Skagerrak

Zeeduivel Noorse Zone (ANF/04-N):

• Een vaartuig mag per week of reis langer dan een week totaal maximaal 100 kg zeeduivel aanvoeren uit de Noorse Zone waarvan maximaal 40 kg mag bestaan uit staarten.
• Bij overtreding minimum maat en/of maximale hoeveelheid wordt door de PO een heffing opgelegd van € 5,00 per kg.

Heek (HKE/2AC4-C):

• Een vaartuig mag per week, of reis langer dan een week, totaal maximaal 500 kg Heek aanvoeren.
• Bij overtreding van de maximale hoeveelheid wordt door de PO een heffing opgelegd van € 5,00 per kg.