Het Europees Parlement stemde afgelopen dinsdag in met het pakket aan Technische Maatregelen, ten koste van de pulsvissers. Een besluit wat lijnrecht in gaat tegen het Europese Gemeenschappelijk Visserijbeleid (GVB) wat er voor moet zorgen dat de visserij ecologisch, economisch en sociaal duurzaam is. Pulsvisserij is een techniek die wetenschappelijk bewezen beter is voor zowel de natuur als de visserijondernemer. Een terugslag op veel fronten: onderzoekssamenwerking, innovatie, verduurzaming, bedrijfsopvolging, regionale economie.

Het totaalverbod op Pulsvisserij slaat alle inzet uit de sector dood. Ook op gebied van Ruimtelijke Ordening op Zee, waar de mega ruimteclaims van Windparken en Natuurafsluitingen de volgende dreun aan visserij gaan uitdelen. Het toekomstperspectief voor gezonde familiebedrijven wordt zo in rap tempo om zeep geholpen. Het totaalverbod op Pulsvisserij betekent dat uiteindelijk slechts 5% van de vloot van elke lidstaat mag blijven Pulsvissen tot 1 juli 2021. Daarna is er een totaalverbod.

Europarlementariërs Peter van Dalen (SGP-CU), Annie Schreijer-Pierik (CDA) en Jan Huitema (VVD) hebben gepoogd door middel van een aparte stemming pulsvisserij alsnog toe te laten in de Europese Unie. Met deze stemming stelden deze Europarlementariërs voor om het advies van de Europese Commissie te volgen, namelijk een volledige vrijgave van Pulsvisserij in de Europese Unie. Helaas werd deze zogeheten ‘separate vote’, voor de stemming over de Verordening Technische Maatregelen weggestemd.

Ketenbreed probleem

Het verbod op Pulsvisserij is niet alleen een probleem voor Pulsvissers, ondernemers die zwaar geïnvesteerd hebben in de techniek. Het is een sectorbreed probleem, want de faciliteiten aan wal worden gedragen door een relatief kleine groep ondernemers. Denk aan afslagen, vishandelaren, toeleveranciers, onderzoeksinstituten en visserijonderwijs.

Bemanningsprobleem

Het verbod op Pulsvisserij doet de waarde van bedrijven verdampen, de kosten zullen stijgen door een toename van brandstofverbruik en onderhoud. Bemanningsleden verdienen daardoor straks minder, waardoor het overstappen naar andere maritieme sectoren voor hen aantrekkelijker wordt. Gebrek aan gekwalificeerde bemanningen wordt een afknellende factor. Ook bedrijfsovername, wat nu in de landbouw en visserij al een zorgelijk dossier is, zal nóg complexer worden.

Verdwenen vertrouwen

Het Pulsverbod heeft als gevolg dat vissers hun vertrouwen in het Europese beleidssysteem verliezen. Vissers ontwikkelden in samenwerking met de wetenschap en aangemoedigd door natuurorganisaties zoals WNF en Stichting de Noordzee de pulstechniek als antwoord op vragen over bodemberoering, hoog brandstofverbruik en ongewenste bijvangst.

Daardoor droegen de Pulsvissers in grote mate bij aan de maatschappelijke eisen die aan visserij gesteld worden. Ondanks de positieve wetenschappelijke onderzoeksresultaten en het feit dat de onderzoeksprogramma’s nog niet afgerond zijn, heeft Europa zich laten misleiden door leugens van voornamelijk de Franse NGO Bloom. Ondanks de inzet van de Nederlandse Europarlementariërs kon niet voorkomen worden dat de EU onze kottersector terug in de tijd heeft geworpen.

Mentale klap

Naast economische schade is er de mentale dreun die vissers te incasseren kregen. Verplicht terug in de tijd. Het zicht op een duurzame toekomst is verdwenen. Bemanningsleden laten weten uit te zien naar banen in andere maritieme sectoren. Kinderen twijfelen of ze het bedrijf van hun ouders wel moeten overnemen. Ouders weten niet of het nog wel verantwoord is hun bedrijf aan (een van) hun kinderen over te doen. Visserijscholen hebben problemen met de instroom van nieuwe leerlingen. Kortom: De rek en de motivatie is er bij de Pulsvissers helemaal uit en het zal nog wel even duren eer die terug is, als dat al het geval zal zijn.

Puls: het blijft een duurzame oplossing

Het wrange van het Pulsverbod is dat de sector nu wordt gestimuleerd om te innoveren en er is 15 miljoen euro beschikbaar gesteld vanuit een nationaal innovatiefonds. Een sigaar uit het regeerakkoord die nu al vijf keer gepresenteerd is. Mooi, heel mooi, maar de oproep om te innoveren slaat stuk op het feit dat er gevraagd wordt om een oplossing voor een probleem dat al opgelost is. Puls is immers tot nu toe de meest duurzame manier om optimaal tong te vangen. Het vragen aan vissers om motivatie op te brengen om een reeds opgelost probleem te gaan oplossen is op dit moment overvraagd.

Toch gaat VisNed zich met anderen inzetten om te bekijken hoe we met elkaar in gesprek kunnen gaan over puls, ook met oog op de onderzoeksresultaten die dit jaar beschikbaar komen. Het is belangrijk om te kijken wat de daadwerkelijke belemmeringen zijn voor het toelaten van Pulsvisserij en wat de condities zijn waaronder die toelating bespreekbaar zou worden. Daarvoor is overleg nodig met visserijorganisaties, overheden, politici, wetenschappers en NGO’s in Nederland en rondom de Noordzee. Overleg gebaseerd op feiten, wetenschappelijk onderbouwd, met een open oog voor ieders toekomst waarbij we niet alleen kijken naar techniek, maar ook naar de mens.

Nu afgelopen dinsdag het Europees Parlement akkoord gegaan is met de uitkomst van de Triloog-onderhandelingen, met daarin een totaalverbod voor de Pulsvisserij (behoudens een overgangsperiode periode tot 1 juli 2021 voor een beperkt deel van de vloot) heeft de minister gisteren in een brief kenbaar gemaakt hoe zij invulling geeft aan dit besluit. Dit kan niet anders gekwalificeerd worden als desastreuze ontwikkelingen.

Voor de groep Pulsvissers met een einddatum  was door LNV eerder al duidelijkheid gegeven. Na de algemene brief van de minister van 22 maart jl. aan alle Pulsontheffing-houders heeft deze groep ontheffinghouders (laatste groep van 42) gedateerd 28 maart 2019 een aanvullende brief van de RVO ontvangen met daarin weergegeven de situatie van het individuele bedrijf met de bevestiging dat per 1 juni 2019 gestopt moet worden. Deze brief is voorzien van een bezwaarclausule.

Na consultatie van onze juridische adviseur is besloten de betrokken leden te adviseren gebruik te maken van deze bezwaarmogelijkheid, zodat termijnen gestuit worden en rechten juridisch veilig gesteld.

Daartoe is vanuit het secretariaat contact opgenomen met de betreffende ondernemers en degene die daarop gereageerd hebben ontvangen deze week de tekst van een gemotiveerd bezwaarschrift met het verzoek deze voorzien van een handtekening z.s.m. in te sturen aan de afdeling Juridische Zaken van de RVO te Zwolle met een cc aan de Uitvoerend orgaan Zeevisserijregelingen te Den Haag.

De leden die bovenstaande actie nog niet gedaan hebben worden verzocht de brief van de RVO d.d. 28 maart 2019 per omgaande te mailen naar het secretariaat van VisNed: info@visned.nl  of gmeun@visned.nl 

De vissers zonder einddatum die een ontheffing hebben ten behoeve van wetenschappelijk onderzoek (20 kotters), hebben gisteren bericht ontvangen dat zij einde dit jaar, per 31 december 2019, moeten stoppen. VisNed zal ook hierover juridisch advies inwinnen en de betreffende leden zo spoedig mogelijk informeren welke stappen ondernomen kunnen worden.

De minister heeft in de brief aan de Pulsvissers wel aangekondigd dat zij het voornemen heeft bij het Hof van Justitie van de EU beroep in te stellen tot nietigverklaring van het pulsverbod. Dit moet gebeuren twee maanden na inwerkingtreding van de nieuwe Verordening Technische Maatregelen, echter het instellen van een beroep heeft helaas geen opschortende werking,

Overigens kregen wij van de Europese Commissie te horen dat de nieuwe verordening 1 juli as. inwerking treedt, terwijl de minister in de brief aan de Kamer de datum van 1 juni noemt. Dit zou voor de groep met einddatum 1 juni toch een maand extra kunnen geven ?

Verder hebben wij de brief van de gezamenlijke coöperaties over lange levertijden van netwerk en vistuigen aan het ministerie van LNV gestuurd maar hier is (nog) niets mee gedaan.

Bijeenkomst met vissers

Tegelijkertijd met de brief van de minister ontvangen de Pulsvissers een uitnodiging voor een door LNV georganiseerde bijeenkomst. Deze bijeenkomst wordt volgende week gehouden; vrijdag 26 april in Van der Valk te Nootdorp, aanvang 15.00 uur.

VisNed heeft nog wel gewezen op het ongelukkige moment mede in verband met Pasen waardoor de vloot later dan gebruikelijk naar zee gaat maar LNV zag geen mogelijkheid voor een ander moment.

Puls in het Verenigd Koninkrijk

Het is een bekend gegeven dat in Engeland Puls kritisch benaderd wordt, met name onder druk van de kleine kustvissers met schepen kleiner dan 10 meter.

Desondanks heeft, tot verrassing van velen, de Engelse overheid vorige week een brief gestuurd aan de Britse Pulsontheffinghouders met daarin de aankondiging dat de MMO met ingang van 16 mei 2019 de ontheffing wil gaan intrekken. Hierbij wordt verwezen naar het besluit van Europa met een totaalverbod voor Puls per 1 juli 2021 en kennelijk wil Engeland daarop al voorsorteren voor de eigen vissers. De betrokken vissers wordt overigens nog de mogelijkheid geboden om bezwaar tegen het voorgenomen besluit in te dienen.

Voor de Nederlandse Pulsvissers heeft dit besluit van de MMO vooralsnog geen gevolgen. Zolang het VK nog in de EU zit blijft Puls mogelijk in Britse wateren. Dit geldt ook als het VK de EU verlaat met een deal want in de Uittredings-overeenkomst staat opgenomen dat het VK dan sowieso tot eind 2020 de EU-bepalingen blijft volgen.

Alleen in een geval van een no deal zou het VK gelijk maatregelen kunnen uitvaardigen tegen bijvoorbeeld Puls in Britse wateren. Maar dit is voorlopig zeker niet aan de orde.

We kunnen na 16 mei 2019 dus in de situatie terecht komen dat er geen Engelse pulsvissers meer zijn omdat het VK afziet van de mogelijkheid om 5 % van de boomkorvloot uit te rusten met Puls maar dat EU-vissers met Puls nog steeds kunnen vissen in Engelse wateren.

Het Pensioenfonds PGB heeft opnieuw aan veel bedrijven in de Nederlandse kottervisserij een vragenlijst gestuurd om vast te stellen of er door de eigenaar van het visserijbedrijf verplicht moet worden deelgenomen in het Pensioenfonds Zeevisserij. De ondernemingen die deze vragenlijst ontvangen hebben worden verzocht contact op te nemen met het secretariaat van de eigen PO of van VisNed, zodat de vragenlijst juist wordt ingevuld.

Zoals vorig jaar al een keer aangegeven is het Pensioenfonds PGB actief in de zeevisserij. De trawlersector kent bijvoorbeeld werkgever-werknemer-verhoudingen en de werkgevers in de pelagische sector nemen ten behoeve van hun bemanningen (werknemers) verplicht deel in het pensioenfonds Zeevisserij.

Het Pensioenfonds heeft van de overheid opdracht gekregen onderzoek te doen of meer ondernemingen, die via registratie in de Kamer van Koophandel aangeven een zeevisserij-bedrijf te exploiteren, verplicht zijn deel nemen in het pensioenfonds.

In de Kottersector kennen we GEEN werkgever-werknemer-verhoudingen maar worden de visserijactiviteiten uitgevoerd in een maatschapsovereenkomst die de eigenaar van het vaartuig en de opvarenden schriftelijk met elkaar aangaan.

Hierdoor zijn de maten in de maatschap fiscaal gezien kleine zelfstandigen. De eigenaar van het schip brengt het vaartuig in de maatschap in en de bemanningsleden hun “kennis en vlijt”. Inkomsten van de maten via het deelloon zijn afhankelijk van de resultaten die in de maatschap gerealiseerd worden.

Het pensioenfonds PGB heeft een nieuwe vragenlijst verspreid onder bedrijven in de Kottervisserij en het is belangrijk dat de vragen correct worden beantwoord. Daartoe kan contact met het secretariaat van de eigen PO dan wel het VisNed-secretariaat ( T: 0527 – 684141 of E: gmeun@visned.nl  ) waarbij dan geassisteerd wordt bij het invullen van de enquête. 

Jaarlijks gebeuren er vele ongelukken op zee. Of het ongeluk nu ernstige gevolgen heeft of niet, voorkomen is beter dan genezen. 10 & 11 april werd het halfjaarlijkse Fish Platform gehouden, een internationale visserijdelegatie die met elkaar spreekt over veiligheid op zee. Er is bij visserij en visserijbeleid steeds nadrukkelijk aandacht voor economie en ecologie, maar minder voor vissers zelf.

Veiligheid, gezondheid en werkomstandigheden verdienen echter meer aandacht, niet alleen in het belang van de vissers zelf, maar ook in het belang van familie en collega’s.  Namens VisNed nam Nathanael Middelkoop deel aan de bijeenkomst van het FISH platform, om kennis op te doen en ideeën uit te over wisselen hoe men in verschillende landen vergelijkbare uitdagingen oppakt.

Het Fish Platform doet zijn best dit onderwerp meer onder de aandacht te brengen bij de sector en beleidsmakers. Het heeft zich ten doel gesteld informatie te delen die de veiligheid en gezondheid van vissers aan boord bevorderd. Daarnaast wil men data verzamelen over ongelukken en bijna-ongelukken inclusief de oorzaak, om hieruit lering te trekken. Als laatste is het van belang eenduidigheid en overzicht te creëren in de regelgeving over veiligheid en gezondheid van vissers.

Tijdens het platform werd gesproken over een internationale richtlijn voor de medische keuring. De Nederlandse opzet van de Basic Safety Training met Fisheries module is aan de orde gekomen, waarbij is voorgesteld deze in IMO verband als model te nemen voor andere landen. ProSea presenteerde een project waarbij opgedane ervaringen over visserijonderwijs uitgewisseld worden met andere landen.

De Engelse zusterorganisatie NFFO presenteerde een website waar scheepseigenaren hun RI&E op in kunnen vullen en een procedure kunnen opstellen hoe te handelen bij een ongeval. Ook is het C188 verdrag doorgenomen, waarbij is aangeven welke onderdelen van belang zijn voor de visserij. Hierbij moet vooral gedacht worden aan arbeid- en rusttijden bepalingen en vereisten omstreeks de havenstaatcontrole.

Verder is er gesproken over de verschillende soorten reddingvesten met PLB (Person Locator Beacon’s) en het belang van het dragen ervan wanneer iemand overboord slaat. Vanuit VisNed hechten wij veel waarde aan veiligheid en roepen onze leden op om aan boord verantwoord om te gaan met risicovolle situaties.

Op 10 april organiseerde de Tweede Kamer een hoorzitting over de afhandeling en nasleep van de containerramp met de MSC ZOE, om Kamerleden te informeren over vorderingen en aanpak. Al snel werd duidelijk dat de beleving sterk uiteen liep tussen de wijze waarop de overheid haar aanpak beschouwde en de manier waarop de visserij en natuurorganisaties de eerste week beleefd hebben. De visserij en natuurorganisaties ervoeren een gebrek aan coördinatie, onduidelijkheid over verantwoordelijkheden en een onbereikbare overheid. De natuurorganisaties hebben een coördinerende rol op zich genomen voor de opruimwerkzaamheden aan land, vissers hebben op eigen initiatief een opruimactie op zee georganiseerd.

Ondanks de verschillen in beleving was men vol lof over de wijze waarop zowel burgers, maar vooral de vissers, zich ingezet hebben om de schade te beperken. Ook werd er schande van gesproken dat de vrachtbrief nog niet openbaar is en dat vissers vanaf het eerste moment hebben aangeboden ook het bodemvuil op te vissen maar hier nog geen gebruik van is gemaakt. De Kamerleden, waaronder De Vries (VVD), Schonis (D66) en Futselaar (SP) spraken veel waardering uit voor het werk en de bereidwilligheid van de visserij in dezen en riepen op tot meer steun voor initiatieven.

VisNed, PO Vissersbond en KIMO waren aanwezig, gezamenlijk is gepleit voor een meervoudige aanpak:

1. Veiligheid voorop, zo snel mogelijk duidelijkheid over containerlocaties en vrachtbrief
2. Inzet op gericht vissen op bodemvuil, hier lopen gesprekken over
3. Steun voor Fishing for Litter, om de komende jaren te voorzien in opgevist restafval
4. Adequate en snelle tegemoetkoming en afhandeling van schadegevallen.

Voor vragen, neem contact op met Sarah Verroen (sverroen@visned.nl)

De implementatie van de aanlandplicht is zeer complex: onuitvoerbare regelgeving die door de lidstaten rondom de Noordzee toch uitgevoerd moet worden. Daar doen ze hun uiterste best voor, via ‘discardsplannen’, omdat het beleid vast staat tot en met 2022, zijn deze plannen nodig om het onmogelijke toch mogelijk te maken. Wij vergelijken dat al jaren met “de nieuwe kleren van de Keizer”. Iedereen papegaait elkaar het “Ooo” en “Aah” na, tot een kind de naaktheid (van in dit geval het beleid) luidkeels uitroept. Deze “naaktheid van beleid” was één van de belangrijkste punten van internationaal overleg tussen de Noordzee PO’s en de Noordzee Adviesraad (NSAC) in Gothenburg afgelopen week.

Er zijn twee hoofdgroepen van problemen: ‘beknellend quotum’en ‘ondermaatse vis’. Voor ons is vooral het laatste aan de orde, daarom nemen we in de projecten rondom de aanlandplicht ook veelal het voortouw. Voor andere landen (m.n. Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk) zijn dat verstikkende quota.

Beleid moet anders

VisNed is van mening dat we af moeten van deze aanlandplicht, met als alternatief een goede registratieplicht. Fully Documented Fisheries, “FDF” in jargon, is een werkwijze die er voor zorgt dat alle vangsten goed geregistreerd worden. Tegelijkertijd zijn we fel tegen online cameratoezicht op de kotters.

Met een goed werkend FDF is dat cameratoezicht ook niet nodig. FDF werkt wel met camera’s, maar niet om toezicht te houden, maar om de vangsten automatisch correct te registreren. Beleid gebaseerd op correcte gegevens is essentieel om een economisch en ecologisch duurzame visserij te realiseren. Tegelijk doet VisNed actief mee in EAPO verband, de Europese vereniging van PO’s, om samen ons standpunt te gaan bepalen voor het nieuwe, veel betere GVB na 2022.

Noordzeevisserij na Brexit

Nu Brexit maar duurt en duurt en duurt, dreigt iedereen “Brexit moe’ te worden. In de NSAC-vergadering spraken we hier over. We waren het er over eens dat Brexit betekent dat het Verenigd Koninkrijk uit de EU vertrekt, maar dat de Noordzee gewoon door iedereen bevist blijft worden. De manier waarop is van belang en daarover moeten goede afspraken worden gemaakt, los van politiek gekrakeel. Dat de leider van de Brexit party “good” zei toen in het Europees Parlement gemeld werd dat het afstemmen van puls rampzalige gevolgen voor de Nederlandse visserij zou hebben is natuurlijk schandalig en onverantwoord. Maar zo reageren onze Britse collega’s niet. Probleem is wel dat vanuit de EU niemand ook maar iets wil ondernemen tot de ‘vertrekovereenkomst’ is geratificeerd.

Nieuwe controleverordening

De focusgroep die een NSAC-advies over de nieuwe controleverordening opstelt heeft haar werk afgerond. Die focusgroep dreigde achter de feiten aan te lopen, want het Europees Parlement was overhaast met het dossier aan de slag en het NSAC-advies zou te laat komen. Gelukkig is de behandeling in het Europees Parlement over de verkiezingen heen getild en nemen lidstaten voldoende tijd.

Voor VisNed zitten er een aantal kokendhete hangijzers in het voorstel, waarvan we er enkele noemen: zoals het ondoordachte voorstel voor het wegen van aangelande vis op de kade; het technisch onuitvoerbare voorstel voor continu vermogensmeting; het onwerkbare voorstel voor cameratoezicht en de onbegrijpelijke koppeling van vangstcapaciteit aan bruto tonnage. Overigens zal de behandeling van dit voorstel nog wel tot in 2021 doorlopen.

Noorwegen

Deze NSAC-vergadering was ook het jaarlijkse overleg met de Noorse visserijsector. Ook hier was Brexit het belangrijkste gespreksonderwerp. Noorwegen maakt het overduidelijk dat zij op geen enkele manier zullen toestaan dat Brexit leidt tot onduurzaam en eenzijdig ophogen van quota.

Tegelijkertijd is het heel duidelijk geworden dat de Britten actief op zoek zijn naar intensieve vriendschap met de Noren. Voor onze vissers, vooral actief in de zuidelijke Noordzee, lijkt dat minder relevant dan voor de pelagische collega’s. Toch speelt er veel in het Skagerrak en zal ook de Noorse Zone van toenemend belang voor onze vissers worden. In dat verband spraken we in de rand van de NSAC-vergadering met onze Deense collega’s. Voor beide visserijorganisaties is het van belang de situatie in het Skagerrak nauw te monitoren, reden voor een werkbezoek en overleg begin mei.

Al tien jaar maakt VisNed deel uit van de Scheepvaart Advies Groep (SAN). Nautische intervisie door 'vakgenoten op zee'. De SAN vergadert twee keer per jaar in Rotterdam aan boord van het voormalig loodsvaartuig “Castor” Alle nautische aspecten van de Noordzee worden daar besproken.

De SAN wordt gevormd door vertegenwoordigers van o.a. de haven Rotterdam en de Haven van Amsterdam, Koopvaardij, Loodsen, Kapiteinsvereniging, Rijkswaterstaat, Ministeries, Kustwacht, Watersport en nog veel meer nautische stakeholders. Het is een informeel overleg van gelijkgezinden, wat belangrijke inbreng in formele processen voorbereidt

Nautische veiligheid voorop

De nadruk bij het intervisie proces binnen de SAN ligt op het waarborgen van de nautische veiligheid op de Noordzee. Er zijn steeds meer grote obstakels in de vorm van windparken en de schepen worden steeds groter. Er komen steeds meer schepen en de containervaart gebeurt met immense vaartuigen, waarbij de MSC Zoë niet eens meer in de allergrootste klasse hoort. Dat baart zorgen.

De veiligheidstaken op de Noordzee zullen dus toenemen. Over haar zorgen omtrent veiligheid kwam de Kustwacht recentelijk nog in de publiciteit. Er zullen tenminste 5 grote (en hele dure) hulpvaartuigen ingezet moeten gaan worden om de veiligheid te waarborgen. Vaartuigen die multifunctioneel zijn en die kunnen ingrijpen als het mis gaat. Denk daarbij ook aan de immer groter wordende cruiseschepen die met duizenden opvarenden ook over de drukbevaren Noordzee manoeuvreren.

Ecologische gevolgen uitrol wind op zee

Het zgn. "WOZEP-onderzoek" naar ecologische effecten van de bouw van windparken kwam in de SAN aan de orde, maar er werd afgelopen week ook een aparte sessie over georganiseerd in Scheveningen. Op de pier van Scheveningen werd de laatste stand van zaken van de onderzoeken gedeeld.

De presentaties maakten duidelijk dat de bouw van windparken enorme gevolgen zullen hebben voor de ecologie en dat daarbij nog niet helder is welke (mitigerende) maatregelen te nemen zijn. De ecologische effecten op vis worden nu nog nauwelijks meegenomen. Tijdens de bijeenkomst is door VisNed duidelijk gemaakt dat het onbegrijpelijk is dat dat niet gebeurt.

Effecten van offshore windparken op zee

Luca van Duren (Deltares) maakte in haar presentatie duidelijk dat er erg veel grote gevolgen zullen zijn door de bouw van windmolenparken. Stromingen worden beïnvloed, de temperatuur verandert, de golfhoogte zal lager worden en slibpluimen zullen onder meer ontstaan. Het verdwijnen van slib uit windparken maakt de bodem hard. Hard substraat zal een groot effect hebben op het ecosysteem. Nutriënten zullen bovendien door de windparken verder naar beneden komen. De verspreiding van de nutriënten is daarmee ongewis.

Kortom, hoe de Noordzee zal veranderen is onduidelijk, maar dát de Noordzee grandioos zal veranderen staat vast. VisNed maakt zich hierover grote zorgen, want grootschalige uitrol van windparken zal veel ecologische verstoring veroorzaken, terwijl de gevolgen onbekend zijn. Iedereen heeft de mond vol van 'het voorzorgprincipe' maar niet in dit geval kennelijk.

Werksessie Visserij in Windparken

In het Verenigd Koninkrijk gaan windparken na oplevering open voor alle vormen van visserij. Dat is in Nederland niet het geval, maar zal in de toekomst misschien wel veranderen. Vooralsnog gaan we uit van de status “gesloten voor bodemcontact”. Dat werd ook wel duidelijk tijdens een werksessie over ‘vissen in windparken’ die afgelopen week, los van de SAN, ook in Rotterdam werd georganiseerd. Complexe materie waar nog veel over gesproken en overlegd over zal worden. Het internationale aspect, dat België en Duitsland op een standpunt van ‘harde sluiting’ staan is daarbij ook van belang.

Op 11, 12 en 13 april vond op Texel het Europese Democracy Alive Festival plaats, dat in het teken stond van de Europese verkiezingen. Gedurende drie dagen is EMK samen met VisNed in gesprek geweest met jonge Europeanen, Europarlementariërs en Eurocommissaris Vestager is getrakteerd op een met puls gevangen gerookte tong. Vooral de pulsbak trok bekijks, waar men zelf de puls kon ervaren. Ook schoof VisNed aan bij een rondetafel gesprek over de impact van de EU op de visserij, waarbij Brexit en Pulsvisserij de boventoon voerde.

Michel Barnier, die namens de EU de Brexit onderhandelingen voert, was na een lange nacht op donderdag aanwezig op Texel, waarbij zijn boodschap duidelijk was aangaande Brexit: "De relatie met het Verenigd Koninkrijk ná Brexit is belangrijker dan de scheiding". Het belang voor de visserij is meerdere keren aangehaald, door EMK, door VisNed, maar ook door Burgemeester Uitdehage tijdens de opening: Europa geeft ons vele voordelen, maar ook zorgen, zoals het proces rondom Pulsvisserij.

Jongeren uit verschillende landen raakten in gesprek met vissersvrouw Stella Vonk en bestuursleden van EMK, waarbij sommigen later terugkwamen met vrienden om ze kennis te laten maken met de visserij. Een veel gehoorde kreet bij het voelen van de puls was 'This is it?', waarbij het duidelijk werd dat velen beïnvloed waren door de negatieve beeldvorming in de media.

Voor de huidige beslissing over het Pulsvissen heeft het weinig uitgehaald, maar voor de toekomst blijft goede voorlichting belangrijk en daar draagt VisNed in samenwerking met organisaties als EMK graag haar steentje aan bij.

Als alle voornemens van ruimtegebruik op de Noordzee gerealiseerd moeten worden, zijn er twee Noordzeeën nodig. Die zijn er niet, dus moet er geschoven worden om te komen tot een Noordzeeakkoord. Dat onderhandelen gaat nu beginnen. De tien visiepartners die samen het visiedocument “Visserij in een Noordzee vol Windmolens” schreven, voerden afgelopen week overleg om de inbreng namens hun leden in deze volgende fase te bespreken. De diversiteit in de groep is groot en uniek, zowel de pelagische sector als de kustvisserij met vaste vistuigen zit aan tafel. De insteek van alle partners is dat juist het samen optreden maakt dat ze elkaars niches erkennen en waarderen en dat zorgt voor een brede dekking met groot draagvlak.

Onder voorzitterschap van Jacques Wallage wordt in het OFL traject gewerkt aan elementen van het toekomstige Noordzeeakkoord. Om alle deelnemers qua kennis en achtergrond op hetzelfde spoor te krijgen zijn er ‘verdiepingssessies’, waar kennis wordt gedeeld. Ook een verdiepingssessie visserij staat op de planning. Als voorbereiding op die sessie werken de visiepartners de komende weken aan een eigen verdieping, waarin de vele aspecten rondom Visserij en beschikbare Ruimte op Zee verdiepend uitgewerkt, zodat er een goed overleg over gevoerd kan worden. 

Zee versus Zee

Visserij is een voor buitenstaanders lastig te doorgronden vakgebied, de zee lijkt immers gewoon de zee en daar kan je vissen. Maar voor onze vissers is niet de zee zelf de bepalende factor, maar de omstandigheden onder water. Er zijn gebieden met minder vis en gebieden met veel vis. Vissen doe je op goede visgronden. En die vallen vaak samen met natuur (voedsel) en zijn vaak interessant (ondiep) om windparken te plaatsen. Ook zijn er op zee al veel gebieden waar je niet mag, of kan komen. 

Samenwerking

De samenwerking tussen de VisNed PO's, de Redersvereniging voor de Zeevisserij, de garnalensector (Garnalenvissersbond, Hulp in Nood en Ons Belang) en NetVISwerk geeft een dekking van 85% van de aanvoerwaarde van de Nederlandse visserij, waarbij de diversiteit van de vertegenwoordigde bedrijven aanleiding is voor diepgaande en goede gesprekken tussen de partners. De setting van het overleg is uniek en het overleg is gemoedelijk waarbij iedereen één doel voor ogen heeft: een vloot die naar aard en omvang past bij de nieuw ontstane situatie op de Noordzee met een goed verdienmodel voor ondernemers, onze leden. 

Een visserij-innovatie kan nog zoveel ecologische en economische voordelen hebben, zonder politiek en maatschappelijk draagvlak is innoveren waardeloos. Tegen de achtergrond van de terneergeslagen stemming in de visserijsector organiseerde de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk onderzoek (NWO) een eerste bijeenkomst over de besteding van de 15 miljoen euro in het landelijke innovatiefonds. Ondanks de vraag om praktijkinput, waren ondernemers nagenoeg afwezig. De motivatieklap vanwege puls is groot in de sector en men staat sceptisch tegenover de herhaalde oproep om te innoveren, om te komen tot oplossingen voor problemen die al opgelost zijn, maar van tafel geveegd omwille van politiek gekonkel.

De zaal zat vol op 12 april, maar het publiek bestond vooral uit onderzoekers, natuurorganisaties en overheidsmedewerkers, wat aanleiding gaf tot een discussie over de vraag waartoe innovatiegelden bedoeld zijn. Overheidsinvesteringen in innovatie zijn primair bedoeld om de financiële risico's van een innovatietraject te beperken, waarbij gekeken moet worden naar wie het risico loopt. Een visser die experimenteert vangt vaak minder tijdens het trial-and-error traject, een ontwikkeltraject is niet gratis.

Intussen lopen de kosten door, bemanningsleden willen betaald krijgen en er moet ook voor de ondernemer zelf brood op de plank komen. Innovatiegelden kunnen een welkome achtervang zijn om de ontwikkelkosten te dekken en tegemoet te komen in het risico wat de ondernemer loopt, míts de regeling werkbaar is, de administratieve last te overzien (zeker met werk aan boord) en het geld daar terecht komt waar het hoort.

Al te vaak vloeit een groot deel van subsidie naar overheadkosten, adviseurs, accountants en onderzoek - als er ergens moet worden gesneden in een budget is het vaak de ondernemer die de verliezen lijdt. VisNed heeft duidelijk aangegeven dat dat anders moet. Zoals aangegeven door de enige aanwezige ondernemer: "Subsidie is belastinggeld, en er is er maar één die dat opbrengt en dat is degene die daadwerkelijk belasting betaalt, dan is het logisch dat subsidie ook terugvloeit naar, in dit geval, de ondernemer".

VisNed heeft aangegeven nauw betrokken te willen blijven bij de vormgeving van het landelijke innovatiefonds en mee te denken over kaders van de regeling, waarbij de ondernemer centraal staat.

Geïnteresseerden zijn van harte welkom om deel te nemen aan de slotbijeenkomst van het onderzoek naar de overleving van discards, dat in opdracht van VisNed is uitgevoerd. Deze zal plaatsvinden op vrijdagmiddag 10 mei van 14:00 – 16:00 bij het van der Valk hotel Schiphol A4 Amsterdam Airport (Rijksweg A4 Hoofddorp).

Sinds de vorige bijeenkomst in 2017 zijn de resterende onderzoeksreizen uitgevoerd en de overlevingscijfers zijn inmiddels gepubliceerd. Nieuwe resultaten die op deze bijeenkomst aan de orde zullen komen gaan over de vraag welke factoren de mate van overleving bepalen en over het gebruik van conditiescores van de vis om vervolgonderzoek naar verhoging van de overlevingskansen sneller en goedkoper te kunnen uitvoeren.

Aan de hand van de projectresultaten zal ook vooruit worden gekeken naar het nieuwe project “OSW selectiviteit & overleving”. Dit project richt zich op het vangstproces onder water, en heeft als doel om verdere vermindering van bijvangst en verbetering van de overleving van de resterende bijvangst te bewerkstelligen.

U kunt zich aanmelden bij Wouter van Broekhoven, via wvanbroekhoven@visned.nl.

Europese Unie, Europees Fonds voor Maritieme Zaken en Visserij

Door tegenvallende aanvoer van schol heeft de PAP-commissie besloten de regeling op 100% van de basishoeveelheid te laten staan.

Het Coördinatiecomité PAP-schol, opererend onder de CVO, monitort voortdurend de aanvoer en marktontwikkelingen van schol. De aanvoer van schol is de laatste weken ronduit teleurstellend te noemen. De PAP-commissie ziet geen reden om de regeling aan te passen. Omdat deze toch niet gehaald wordt blijft deze op 100% staan.

De aanvoer en prijsvorming van schol zag er de afgelopen periode, in vergelijk met voorgaande jaren als volgt uit:

De aanvoer van schol tot nu toe in 2019 valt blijft ver achter bij de verwachtingen en ook de benodigde hoeveelheid. Deels is dat te verklaren door de matige weersomstandigheden maar ook de vangbaarheid is minder dan in voorgaande jaren in dezelfde periode.

Nieuwe PAP-regeling schol

Met ingang van maandag 22 april 2019 is de vierde periode van 4 weken ingegaan. Deze loopt van week 17 t/m 20 (22 april – 19 mei 2019). Besloten is de aanvoerregeling ongewijzigd te laten zodat deze er voor de nieuwe periode van 4 weken als volgt uit ziet:

• Een vaartuig met een basiscontingent schol tot 340 ton mag in de 4-weekse periode week 13 t/m 16 maximaal 100 ton schol aanvoeren;
• Een vaartuig met een basiscontingent schol van 340 tot 680 ton mag in de 4-weekse periode week 13 t/m 16 maximaal 115 ton schol aanvoeren;
• Een vaartuig met een basiscontingent schol van meer dan 680 ton mag in de 4-weekse periode week 13 t/m 16 maximaal 130 ton schol aanvoeren.

De PAP-regeling schol kent 2 aanvullende bepalingen om de flexibiliteit te vergroten:

• Een vaartuig dat een deel van het jaar gericht op schol vist (bijvoorbeeld een pulser die omschakelt naar scholvisserij) wordt gedurende maximaal 16 weken (4 perioden van 4 weken) ingedeeld in de naastliggende hogere categorie. Een contingenthouder tot 340 ton in de categorie 340 – 680 ton; een contingenthouder 340 – 680 ton in de categorie > 680 ton.
• Het is toegestaan om de aanvoerregeling van drie 4-weekse perioden samen te voegen tot een kwartaal-contingent. De visser mag dan zelf bepalen wanneer hij deze periode invult. Als u hiervan gebruik wilt maken, dient u dit door te geven aan de PO (inclusief de betreffende periode).

Vaartuigen die gebruik willen maken van bovenstaande flexibiliteitsbepalingen dienen dit vooraf aan te geven bij de PO.

Bovenstaande regelingen gelden ook voor de visserij in het Skagerrak.

Ook in 2019 hebben de Nederlandse PO’s in CVO-verband maatregelen genomen om de benutting van een aantal nationale quota zo duurzaam mogelijk te maken en om vroegtijdige sluiting van deze quota te voorkomen. Voor zeebaars gelden door de overheid ingestelde maatregelen. Het totaaloverzicht:

PAP-regeling Schol:

• Een vaartuig met een basiscontingent schol tot 340 ton mag in de 4-weekse periode week 17 t/m 20 maximaal 100 ton schol aanvoeren,
• Een vaartuig met een basiscontingent schol van 340 tot 680 ton mag in de 4-weekse periode week 17 t/m 20 maximaal 115 ton schol aanvoeren,
• Een vaartuig met een basiscontingent schol van meer dan 680 ton mag in de 4-weekse periode week 17 t/m 20 maximaal 130 ton schol aanvoeren.

Rog: Minimum aanvoermaat: 55 cm.

• Een vaartuig mag per week/reis langer dan een week totaal maximaal 160 kg roggen (stekelrog - RJC, Grootoog rog - RJN, gevlekte rog - RJM) aanvoeren.
• Let op: graag juiste codes gebruiken om dubbeltellingen, dus verlies van quota te voorkomen.
• Bij overtreding minimum maat en/of maximale hoeveelheid wordt door de PO een heffing opgelegd van € 5,00 per kg.
• Deze maatregel geldt niet voor het Skagerrak.

Tarbot, griet: Minimum aanvoermaat: 27 cm.

• De maximaal aan te voeren hoeveelheid tarbot/griet per vaartuig per week of reis langer dan 7 dagen is door de PO’s vastgesteld op 3.000 kg dood gewicht.
• Bij aanvoer van meer dan 3.000 kg en/of kleiner dan 27 cm tarbot / griet wordt een heffing van € 10,00 per kg toegepast.
• Ook deze maatregel geldt niet voor het Skagerrak.

Tongschar: voor tongschar geldt een minimum maat van 25 cm waarbij de tongschar van 25 – 27 cm moet worden gesorteerd in een aparte klasse: tongschar IIIb of tongschar IV.

Noorse kreeft: Noorse kreeft valt enerzijds onder Aanlandplicht maar tegelijk mogen ondermaatse Noorse kreeft gediscard worden onder de minimis-regeling, dus feitelijk is er niets gewijzigd t.o.v. vorig jaar. Daarom is de aanvoer en verhandeling van meer dan 35 stuks per kilogram door leden van PO verboden. Verder: max. 10% kreeftstaartjes per aanlanding.

Zeebaars; Minimum maat voor zeebaars voor alle vlootsegmenten is 42 cm.

• Gerichte visserij op zeebaars met sleepnetten is verboden.
• Vaartuigen met gesleepte vistuigen (waaronder boomkor, twinrig, borden en fly shoot) mogen vangsten van zeebaars aan boord houden, mits deze vangsten per dag niet meer bedragen dan 1% van het gewicht van de totale vangst.
• De totale vangst aan zeebaars mag per 2 maanden niet meer bedragen dan 400 kg.
• Voor Fly shooters is dit 210 kg per maand.
• Nederlandse handlijn- en staandwant-vissers zijn in 2018 alleen gerechtigd zeebaars aan te voeren, wanneer zij hiervoor van RVO een vismachtiging zeebaars hebben ontvangen.
• Daartoe gerechtigde handlijnvissers mogen op jaarbasis maximaal 5.500 kg zeebaars aanvoeren.
• Staandwant-vissers mogen op jaarbasis maximaal 1.400 kg zeebaars aanvoeren.