Tijdens de Visserijraad in Brussel is vanmorgen vroeg, woensdag 19 december, overeenstemming bereikt over de visserijmogelijkheden in 2019. VisNed is al met al teleurgesteld met de uitkomst. Het tongbestand bevindt zich ruim binnen de veilige grenzen, maar ondanks de inzet is de voorgestelde korting op tong nauwelijks verlaagd. De korting op de Tong TAC is uiteindelijk op 20% uitgekomen. Wel is de gecombineerde TAC van Tarbot en Griet verhoogd, maar over het algemeen toch een beeld van aanzienlijke verlagingen om aan de heel strenge beheerbepalingen in het kader van de Maximaal Duurzame Oogst (MSY) te blijven doen.

De TAC’s voor volgend jaar van de belangrijkste soorten zijn als volgt vastgesteld:

Bij de soorten met een * zijn eveneens kortingen doorgevoerd in verband met de uitzonderingen aanlandplicht.

In deze Visserijraad was er vooral veel aandacht voor de implementatie van de aanlandplicht, die met ingang van 1 januari 2019 volledig aan de orde is. Veel lidstaten worstelen met choke-species problematiek en zetten daarom in op meer flexibiliteit tussen vangstgebieden en oplossingen voor een aantal nul-TAC’s plus vangstrechten voor bijvangst soorten.

Uiteindelijk zijn er een aantal oplossingen gevonden, maar deze zijn volgens VisNed waarschijnlijk niet toereikend om alle problemen die de aanlandplicht met zich meebrengt voor de diverse vloten op te lossen.

Met (tijdelijke) uitzonderingen voor de boomkor 80mm voor tong, schol, rog en wijting kunnen wij stellen dat voor onze vloot er op dit moment in het kader van de aanlandplicht geen grote problemen op tafel liggen.

Vissoorten

ICES heeft dit jaar voor tong een bijstelling van het paaibestand van 2017 gedaan en deze naar beneden gebracht van 68.000 naar 59.000 ton. Dit is nog ruim binnen de veilige grenzen, maar omdat er gestuurd wordt op MSY moest de TAC naar beneden om binnen de toegestane range te blijven.

Nederland heeft er van alles aan gedaan om een grote korting van de TAC te voorkomen maar dat is helaas niet gelukt. Met name de Commissie bleef halsstarrig vasthouden aan haar standpunt ten aanzien van beheer en vond in de teksten (bijvoorbeeld disbalans tussen tong- en schol-TAC)  geen aanleiding daar van af te wijken.

Nederland heeft tijdens de Raad met Wageningen |Marine Research (WMR) nog contact gehad over het verhaal van de Commissie en laten onderzoeken of er op basis van onderzoek nog mogelijkheden waren de korting de beperken, maar uiteindelijk moest geconcludeerd worden dat er ‘geen haakje te vinden was’ voor het niet doorvoeren van een korting.

Bij tarbot en griet was vorig jaar al een forse verhoging doorgevoerd en voor volgend jaar komt daar nog eens een verhoging van 14% bij. In ieder geval zorgt dit er voor dat de vloot niet meer geconfronteerd hoeft te worden met beperkingen.

Bij roggen ziet iedereen een aanzienlijke toename van de vangsten maar dat uit zich nog niet in een hoger quotum. Met name de Engelsen hebben nog wel geprobeerd om de Noordzee-TAC omhoog te krijgen maar daarin zijn zij niet geslaagd.

De maatregelen voor zeebaars zijn een klein beetje versoepeld. Daar heeft VisNed zich samen met NetVISwerk in deze Raad nadrukkelijk hard voor gemaakt. Gerichte visserij met gesleepte vistuigen blijft verboden, maar beperkte mogelijkheden voor handlijn en staandwant-vissers zijn wel mogelijk.

Voor de beroepsvissers met gesleept vistuig geldt een bijvangstpercentage van 1% per reis/op het moment van controle met een maximale aanvoer van 210 kg per maand voor fly shoot/Danish Seine en voor bordentrawls etc. 400 kg per 2 maanden. Voor staandwant-vissers geldt een jaarquotum van 1.400 kg en voor de handlijn-vissers is het jaarquotum van 5.500 kg.

Voor een aantal belangrijke soorten, schol, kabeljauw en wijting is 2 weken geleden al overeenstemming bereikt tijdens de EU – Noorwegen- onderhandelingen. Deze besluitvorming is verwerkt in bovenstaand overzicht.

Waardering

Ondanks het teleurstellende resultaat is VisNed is zeer tevreden over de inzet van  Minister Carola Schouten en haar team. De minister heeft echt haar uiterste best gedaan om voor tong (topprioriteit) een beter resultaat te boeken. Wij hebben van dichtbij een gedreven minister gezien die diverse pogingen ondernomen heeft tot een beter resultaat te komen.

Wij hebben de komende jaren nog een aantal moeilijke zaken op te lossen (bijv. technische maatregelen - puls en Brexit). VisNed ziet er naar uit om dit samen met minister Schouten en haar team op te pakken.

De uitrol van Wind op Zee, gekoppeld aan de Energietransitie, neemt een enorme vlucht. De stakeholders op de Noordzee, waaronder Visserij, Natuur, Wind, Olie en Gas en Havens hebben gevraagd om een integraal plan voor de Noordzee om het intensieve gebruik van de Noordzee in de beste mogelijke banen te leiden. Tien visserijorganisaties hebben gezamenlijk het visiedocument "Visserij in een Noordzee vol Windmolens" opgesteld, gefaciliteerd door VisNed. Dit visiedocument is het gezamenlijk vertrekpunt van deze tien visserijorganisaties voor inbreng in het ontwikkelen van een Noordzeeakkoord met andere stakeholders.

In opdracht van de regering heeft Jacques Wallage, in zijn rol als voorzitter van het Overlegorgaan Fysieke Leefomgeving, dit proces voorgezeten. Wallage bood op 19 december zijn bevindingen aan de Minister van I en W aan, die toezegde dat de stakeholders onder leiding van de heer Wallage, door kunnen op de ingeslagen weg. Voor de zomer moeten de contouren van een Noordzeeakkoord er liggen. 

Het advies van Wallage is belangrijk, omdat het aan de regering de mogelijkheid aanreikt om alle belanghebbenden op zee tegemoet te komen. Het is uniek te noemen dat alle sectoren samen hebben aangeboden om  een gedragen visie te presenteren van hoe zij op de Noordzee een toekomst voor zichzelf zien, te midden van de andere gebruikers. Deze aanpak leidt tot een zo groot mogelijk draagvlak. 

Visserij geen kind van de rekening

Het klimaatakkoord wat nu in de afrondende fase is, wordt van nationaal belang geacht. Om te voldoen aan de doelstellingen ten aanzien van 'duurzame energie' zijn windmolens noodzakelijk, maar het is maatschappelijk gezien niet wenselijk noch mogelijk om de benodigde widmolens op land te bouwen. Als uitwijkmogelijkheid wil men de molens in zee bouwen (not in my backyard principe: we willen het wel, maar we willen er geen last van hebben). In dat proces dreigt visserij, net als natuur, vermorzeld te worden. Wallage erkent de problematische situatie waar (onder andere) de visserij in terecht komt en stelt voor dat er een maatschappelijk Noordzeeakkoord komt wat gedragen wordt door alle gebruikers van de Noordzee. Er is echter grote haast geboden, dat betekent dat van de betrokken partijen veel werkkracht en inbreng gevraagd wordt. In het VisNed team is er specifiek tijd vrijgemaakt om te kunnen voldoen aan de inspanning en tijdsdruk die gepaard gaat met dit proces, een proces met krappe deadlines en grote belangen.

Reikwijdte Noordzeeakkoord en Transitiefonds

Wallage constateert dat de visserij een serie aan opeenstapelende problemen heeft, waaronder het pulsdossier, de aanlandplicht en de Brexit. In zijn advies staat duidelijk wat ook aan tafel is afgesproken, er zijn onderwerpen die wel in een Noordzeeoverleg horen en onderwerpen die thuishoren in een overleg tussen overheid en sector, waaronder bovenstaande. Wallage adviseert de Minister van LNV heel nadrukkelijk om in de komende periode intensief met de sector te gaan overleggen over de toekomst.

Transitiefonds

De kosten van de energietransitie gaan verder dan de kosten voor de bouw van windparken op zee. Deze energietransitie zal samen moeten vallen met een natuurtransitie en visserijtransitie, de kosten voor de visserij van het doorvoeren van een energietransitie zijn namelijk breder dan verlies aan visgronden. Wij hebben bij de heer Wallage heel duidelijk op tafel gelegd dat de visserij gesteund moet worden in haar zoeken naar een nieuw evenwicht op de Noordzee. Er moet een visserijsector komen de qua aard en omvang past bij de nieuwe situatie. Windmolens zullen er komen en visgronden gaan verloren, we weten alleen nog niet hoeveel en wanneer. Dit zal impact gaan hebben op de hele visserijsector, ook aan wal. Het vormgeven van een transitiefonds, waaronder voor visserij, is onderdeel van onze inzet in het proces de komende periode.

VisNed is faciliterend aan tien samenwerkende visserijorganisaties, te weten NetVISwerk, Vissersverenigingen Hulp in Nood en Ons Belang, PO Redersvereniging voor de Zeevisserij en de zeven kotter PO's, met uitzondering van PO Vissersbond.